Sedimantasyon, metabolizmanın enfeksiyon oranını tespit eden ve kan seviyelerine bakan testlerden biridir. SED oranı, ESR veya Sedim gibi çeşitli kısaltmalar da vardır. Sedimantasyon testi sadece bir hastalığın varlığı için değil, var olan bir hastalığın tedavisi için de istenebilir. Sedimantasyon değeri de yaşa, kadın ve erkek olarak değişebilir.
Sedimantasyon nedir
Bazı hastalıklar insan vücudunda farklı etkiler yaparak belirti gösterirler. Vücuttaki enfeksiyon miktarındaki artış da bir hastalık belirtisidir. Bünyemizdeki enfeksiyon miktarı sedimantasyon denen bir testle ölçülür.
Sedimantasyon hızı testi olarak da bilinen bu test, vücuttaki iltihabı tespit etmeye yardımcı olan basit bir kan örneği kullanılarak gerçekleştirilir. Sedimantasyon hızı testi kendi başına bir teşhis aracı değildir, ancak doktorunuzun inflamatuar bir durumu teşhis etmesine veya ilerlemesini izlemesine yardımcı olabilir.
Hekiminiz size kullandığınız ilaçlarla veya durumunuzla ilgili özel bir uyarı vermediği sürece, aç veya tok olsanız da bu yapılabilir. Sedimantasyon hızı testi için bir damardan kan alınır.
SEDİMANTASYON HIZININ NORMAL DEĞERLERİ NELERDİR?
Eritrosit sedimantasyon hızının normal değeri kadın erkek veya yaşa bağlı olarak değişebilir.
– Yeni doğan bebeklerde 0 ila 2 mm/h
– Hamile kişilerde 4 ila 57 mm/h
– 50 yaşın altındaki erkek kişilerde 0 ila 15 mm/h
– 50 yaş üstü erkek kişilerde 0 ila 20 mm/h
– 50 yaşın altındaki kadın kişilerde 0 ila 20 mm/h
– 50 yaş üstü kadın kişilerde 0 ila 30 mm/s
Birçok faktör, kanın yapısını değiştirerek kırmızı kan hücrelerinin düşme hızını etkileyebilir.
Bu faktörler şunlar olabilir:
-Obezite
-Gebelik
-Anemi(kansızlık)
– Kullanılan bazı ilaçlar bunlar kortizon, doğum kontrol ilaçları ve bazı yüksek tansiyon ilaçları gibi
-Adet yani kadınlarda regl dönemi
SEDİMANTASYON ( HSR ) YÜKSEKLİĞİ NEDEN OLUR?
Yüksek çıkan bir sedimantasyon testi birçok hastalıkla ilişkilendirilebilir. Vücutta enfeksiyona neden olan hastalıklar sedimantasyon testinin yüksek değerlerde çıkmasına sebep olur.
Sedimantasyon artışına neden olan hastalıklar:
– Romatizmal hastalıklar
– Otoimmün hastalıklar
– Enfeksiyonlar vücutta bulunan yıkıma neden olan bazı mikroplar
– Böbrek yetmezliği ve ya rahatsızlığı
-Bazı kanser türleri
-Tüberküloz
SEDİMENT ( HSR ) YÜKSEKLİĞİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Sedimantasyonun azaltılması için yüksek sedimantasyon değerine neden olan hastalık belirlenmelidir.
Aşırı kilo kaybı, iştahsızlık, şiş ve ağrılı eklemler, dışkınızda kan gibi belirtiler varsa doktorunuz kan çökeltme testi isteyebilir.
Düşük sedimantasyon nedir?
Sedimantasyon testi düşük olduğunda, vücutta aktif ınflamasyon (mikrop) yoktur. Ancak her küçük sedimantasyon miktarı iltihaplanmadan kaynaklanmaz. Bazı böbrek ve karaciğer hastalıkları ve yüksek kan şekeri ESR’yi azaltabilir. Ayrıca yeni doğanlarda, kronik yorgunluk sendromunda, konjestif kalp yetmezliğinde, plazma protein düşüklüğü, orak hücreli anemi ve dolaşım bozukluklarında sedimantasyon değeri düşüktür.
Kırmızı küre artışına ve dalak büyümesine yol açan kan bozuklukları olan polisetimi rubra ve lösemi gibi hastalıklarda vücutta iltihaplanma olmasına rağmen test değerleri normal olabilir. Buna tıpta yalancı(sahte) düşüklük denir.
Sedimantasyon testi nasıl yapılır?
Kan sedimantasyon testi için kullanılacak kan örneği genelde koldan alınması tercih edilir. testi alacak sağlık görevlisi önce damarlarınızı öne çıkarmak için üst kolunuzu sıkıştırmak için bir yara bandı kullanır. Damarlarınız şiştikten sonra kan aldığı bölgeyi sterilize edecek ve damarınıza bir iğne sokacaktır. Bu, iğnenin arkasından akan kanı bir test tüpüne toplar. Kan alımından sonra iğnenin girdiği bölgede birkaç saat hafif ağrı hissedebilirsiniz.
Sedimantasyon hızı testi, kırmızı kan hücrelerinin test tüpünün dibine ne kadar hızlı düştüğünü ölçer. Kandaki enfeksiyon, hücrelerin bir araya toplanmasına neden olur. Bu kümeler tek tek hücrelerden daha yoğun olduğu için dibe daha hızlı batarlar. Sedimantasyon testi için yapılan ölçümde kırmızı kan hücrelerinin bir saat içinde battığı mesafe milimetre olarak belirlenir ve test sonucuna böyle yansıtılır.
Sedimantasyon hakkında sık sorulan sorular
Sedimantasyon artışı nasıl tedavi edilir?
İnsan bünyesinde iltihaplanmaya neden olan bir hastalık olduğunda sedimantasyon artar. Sebep olan hastalığı tespit edip tedaviye başladıktan sonra, bağışıklığı güçlü tutmak için sağlıklı beslenmeli, bol sıvı almalı, düzenli uyumalı ve hafif egzersizler yapmalıdır.
Sedimantasyon hangi kanser türlerinde artar?
Bazı kanserlerde ve kanser metastaz yaptığında sedimantasyon artar.
Sedimantasyon testi neden yapılır?
Sedimantasyon testleri, enfeksiyonlar, belirli kanserler ve romatoid artrit, lupus ve Kawasaki hastalığı gibi belirli otoimmün hastalıkların neden olabileceği vücuttaki iltihaplanma veya vücutta yattığı tahrişi belirlemeye yardımcı olur. Ancak bununla beraber sedimantasyon testi tek başına belirli bir hastalığı teşhis etmekte yeterli değildir.
sedimantasyon bağlantısı nedir
Vücuttaki iltihaplanma ve yıkımı ölçmek için CRP ve sedimantasyon testleri kullanılır. CRP, kanda çok daha hızlı yükselen ve daha hızlı normale dönen bir seviyedir. Sedimantasyon değerleri çok fazla iniş çıkış göstermez genellikle stabildir.